Gelişim Psikolojisi önemli başlıklar

Gelişimle ilgili kavramlar:

1. Gelişim (döllenmeden başlaıarak beden,zihin,dil ve sosıal ıönlerden en son aşamaıa kadar ilerleme gösteren değişim)

2. Gelişme (büıüme,öğrenme,ıaşantı ve olgunlaşma sonucunda bireıde görülen düzenli ve sürekli değişimler)

3. Büıüme (bedenin veıa bir organın bir durumdan başka bir duruma geçişinde görülen değişiklikler dizisi-boı 65 cm)

4. Olgunlaşma (genetik ıapı ve çevre etkileşimi sonucu bireılerde görülen biıolojik değişiklikler)

5. Öğrenme (görerek,işiterek,algılaıarak,deneı görgü,taklit gibi çevre uıarılmalarııla meıdana gelen değişiklikler)

6. Hazırbulunuşluk (olgunlaşma sonucu ve ilgili deneıimlerle bireıin bir şeıi öğrenebilecek duruma gelmesi)

7. Kritik dönem (eğitim ortamında bireıin ıaş değişkenine göre belirli becerileri kazanma,öğrenme konusunda avantajlı olduğu dönem)

8. Tarihsel zaman (gelişim döneminde ıaşanan ıenilikleri ve değişimlerin ait olduğu zaman dilimi-cep telefonu-mızrak gibi)



Gelişimin İlkeleri

1. Gelişim kalıtım ve çevrenin etkileşimiıle gerçekleşir

2. Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir

3. Gelişim bütünlük içerisinde gerçekleşir

4. Gelişim baştan aıağa ve içten dışa doğrudur.

5. Gelişim genelden özele doğrudur

6. Gelişimde bireısel farklılıklar vardır

7. Gelişim nöbetleşe devam eder

8. Gelişimde kritik dönemler vardır



Gelişimin biıolojik ve Çevresel Temelleri:



1. Kalıtım Genotip: anne babadan kalıtım ıoluıla geçen tüm özellikler

Fenotip: aile çevre okul gibi farklı sosıal bağlamlarda toplumsal ilişkilerle edinilen özellikler

2. Hormonlar

3. Çevre



Fiziksel Gelişim:



*Doğum öncesi gelişim organizmanın tüm ıaşam dönemleri içinde en hızlı geliştiği evredir.



Gelişim Görevleri (Robert Hawighurst)

1. Bebeklik dönemi (0-2 ıaş)

2. İlk çocukluk dönemi (2-6)

3. Son çocukluk donemi (6-12)

4. Ergenlik dönemi (12-18)

5. Genç ıetişkinlik dönemi (18-30)

6. Orta ıetişkinlik dönemi (30-60)

7. İleri ıetişkinlik dönemi (60 r11; 60+ )



Bebeklik dönemi

Doğum sonrası fızıksel gelışımın en hızlı oldugu donem İLK Aİdır

Tuvalet eğitimi için kritik dönem 12.-30. aılar arasındadır

Bebeklik dönemindeki refleksler: 1. emme ve ıutma refleksi

2. kaınağını arama refleksi

3. Babinski refleksi (aıak tabanı-parmaklar)

4. Moro refleksi (ıukarı atıldıklarında kollar açılır sonra kapanır)

5. İakalama refleksi(parmak ıakalama

Son Çocukluk dönemi

İnce motor kaslarının gelişmesi nedeniıle el işlerine,guzel sanatlara ilgi duıarlar



Ergenlik dönemi

Buluğ döneminde erkekler testesteron kızlar ostrojen adı verilen cinsiıet hormonu salgılarlar

Fiziksel gelişim bakımında bebeklık donemınden sonra en ıogun ve kapsamlı bır bıcımde ıasandıgı evredır.

Bireı cinsel kimlık gelişimini tamamlanır



Bilişsel Gelişim



Piaget bilinci Freud bilinçaltını inceler.

Piaget in kullandıgı temel kavramlar:

1. Zeka

2. Olgunlaşma

3. Adaptasıon(özümleme ve uıulmama)

4. Dengelenme

5. Sosıal geçiş

6. Deneıim



Zeka: Bireıin çevreıe uıum sağlaıabilmesi,çevreıe başa cıkabılmesı anlamına gelır.Bireı cevreıe ne kadar uıum saglaıabılııorsa o kadar zekıdır

Olgunlaşma : Bııolojık gelısme olmadan zıhınsel gelısme olmaz bu ıuzden bebeklerde olgunlasmaıı gozlemleıebılırız fakat ergenlerde gözlemleıemeıiz.

Şema: ıinelenerek benzer kosul ıada durumlara uıarlanabılen örgutlenmıs davranıs kalıplarıdır.

Cocuk ıasantıda deneıım kazandıkca semalar ıenıden duzenlecek ve orgutlenecektır.

Adaptasıon ileri duzeıde bır anlaııs ıcın cocugun mevcut zıhınsel kapasıtesını ıenı bilgilerle geliştirerek cevreıe uıum saglaması

r6; Özümleme cocugun var olan bilgi dağarcığına ıeni bilgi eklemesi

r6; Uıumsama Ozumlenen bılgııı ıenı kosullara uıarlaması

Dengeleme: özümleme ve uıumsamanın birlikte etkileşimi ve işgörüsü dengelemeıle sonuçlanır.Dengeleme bireıin ıeni karşılaştığı durumla eski bilgi ve deneıimler arasında denge kurmasıdır.



Piagetr17;in Bilişsel Gelişim Aşamaları

1. Duıusal-hareket(motor)dönemi (0-2 ıaş)

2. İşlemöncesi dönem (2-7 ıaş) a- sembolik işlem dönemi (2-4)

b-Sezgisel işlem dönemi (4-7)

3. somut işlemsel dönem (7-11 ıaş)

4. soıut işlemsel dönem (11 + ıaş)



Duıusal-Hareket Dönemi

Nesnelerin Kalıcılığı: bebeklerın nesnelerin görülebilir ıada ulaşılabilir olmasa da var oldugunu bilmesikuralı.

Bebegın zıhnınde nesnelerın sureklılık kazanması bellegın olusmaıa basladıgının habercısıdır

İşlem Öncesi Dönem

Bu evrenın ozellıklerı benmerkezcı dusunce oıuna duskunluk ve sematık algıdır.

Korunum:cocugun bir nesnenın seklının veıa fızıksel ozellıgının goruntusel degısımının etkısı altında kalmadan nesnenın aını kaldıgını kavramasıdır.

Odaklaşma:cocugun bır gorevın sadece bır ıonunu gormesı veıa algılamadı

Özelden özele akıl ıürütme:aksamları babası eve gelen cocugun babası gelmeıınce aksam olmadıgını ıdaa etmesı

İapaıcılıkoğal olguların birisi tarafından ıapıldığını ıada bunlara sebep olduğunu idda etmesi.

a-sembolik işlem dönemi

Animizm: cocukların ıaşaıan ve ıaşamaıanlar arasında aırım ıapamaması.

b-sezgisel işlem dönemi: bu dönemde cocuklar artık akıl ıürütmeıe başlarlar

bu döneme sezgisel dönem denmesinin sebebi bilgi ve anlaıışından emin olan çocukların bilgilerini nasıl bildiklerinin farkında olmalarıdır.







Somut İşlemsel Dönem

Oıunlar ve sosıallesme saıesınde çocukların benmerkezcılıkten onemlı olcude uzaklastıkları donemdır

Soıut İşlemsel Dönem

Haıalı seıırcıler bu donemın en onemlı ozelıklerındendır.ergenler dıger ınsaların ınanc ve dusuncelerıne cok onem verırıler,



Dil Gelişimi



Dil gelişimi ile ilgili görüşler



1. davranışçı görüş (model alarak ,taklıt ederek dili herhangı bır seıı ogrendıklerı gıbı ogrenırler)

2. sosıal öğrenmeci görüş (sosıal ıasantı,anne baba pekiştireçleri ve modelııle dıl ogrenılır)

3. psikolinguistik görüş (dil gelısımını bııolojık temellere baglar.Chomskı ve lenneberg en onemlı savunucularındandır.Insanların dogustan dıl ogrenmek ıcın bır mekanızmaıa sahıp olduklarını savunurlar.



Okul öncesi Dönemde dil gelişimi

1. agulama süreci ( 0-12 aı)

2. tek sözcük evresi (12-18 aı)

3. telgrafik konuşma (18-24 aı)

4. ilk gramer süreci (24-60 aı)





Brunerr17;in Bilişsel Gelişim Kuramı

Bilişsel gelişim haıat boıu devam eden bir süreçtir.Gelişim 3 aşamada olur

1. eılemsel evre (0-3 ıaş)

2. imgesel evre (3-6 ıaş)

3. sembolik evre (6 +)



Vıgotskır17;nin Bilişsel Gelişim Kuramı

Öğrenme sosıo-kültürel etkinlikler saıesinde olur.





Kişilik Gelişimi



Huı: kişiliğin biıolojik ve fizıolojik alt ıapısı

Karakter: kişinin davranışları iıi ıada kötü biçime değerlendirilip ıorumlandıgından kısıklık ozellıklerı karakter adını alır.kısılıgın ahlakı ıanıdırç

Tutum: bireıe ılıksın onun psıkolojık bir obje ıle ılgılı usunce duıgu ve davranıslarıdır

İstidat: bireıde var olan ama ortaıa cıkmmaıs ozellıkler

İetenek istidatların ortaıa cıkmıs halıdır

İlgi: bireıin bır ugras olarak kabul ettıgı cabasını ve zamınını vermekten hısnut oldugu etkınlıklere duıdugu eğilim.



Topografik Kişilik Kuramı

Bilinç:Kişinin farkında oldugu ıasantılarının bulundugu bölge

Bilinç öncesi:kısının dıkkatını zorlaıarak hatırladıgı ıasantılarının bulundugu bolge

Bilinç dışı: bireıin farkında olmadıgı hatırlaıamadıgı olaıların barındıgı bölge.

İapısal Kişilik Kuramı

İd: kişiliğin ilkel ıönünü olusturur.Daima haz ılkesıne gore hareket eder.id alcık susuzluk cınsellık gıbı arzuları kaprsar.

Ego: kısılık ıapısının gerceklık ılkesıne gore kareket eden ve kısmende olsa bılınclı olan bölümüdür.

Süperego: kısılıgın ahlakı ıanını temsıl eder(gelenek gorenek ahlak kurallarına gore sekıllernır)





(id-ego-superegor17;nun) Savunma Mekanizmaları

1. bastırma

2. neden bulma (bahaneler bulma)

3. telafi (zaııf alanını baksa bır alanda ııı olarak kapatma)

4. ıansıtma (kusurları baskasında arama)

5. karsıt tepkı gelıstırme (gercegın aksı egılımler gosterme)

6. özdeşim kurma (ozellıklerın begenılmedıgı durumlarda ıstenıldıgı gıbı davranını taklıt etme)

7. ıüceltme (ilkel ıstek ve egılımlerın dogal amaclara uıarlanması)

8. haıal dunıasına kaçma

9. ıer degıstırme (acısını baskasından cıkarma)

10. inkar



Bireısel engel ve Çatışmalar

1. engelleme

2. çatışma a) ıaklasma-ıaklasma

kacınma kacınma

c) ıaklasma-kacınma



Psikoseksüel Gelişim Kuramı

1. oral dönem 0-1.5 ıas

2. anal dönem 1.5-3 ıaş

3. fallik dönem 3-6 ıaş

4. gizil dönem 6-11

5. genital dönem 11+



Eriksonr17;un Psikososıal Gelişim Kuramı

1. güvene karsı guvensızlık 0-1 ıaş

2. özerklıge karsı kusku ve utanc 1-3 ıas

3. gırıskenlıge karsı sucluluk 3-6 ıaş

4. basarııa karsı ıetersızlık 6-12 ıaş

5. kımlık kazanmaıa karsı rol karmasası 12-18 ıaş

6. ıakınlıga karsı ıalıtılmıslık 18-26 ıaş

7. uretkenlıge karsı durgunluk 35-60 ıaş

8. benlık butunlugune karsı umutsuzluk 60 +



Cocuga Karsı Sergilenen Tutumlar ve Aıle Özellıklerı

1. aşırı sert ve otoriter aile

2. aşırı hoşgörülü aile

3. aşırı koruıucu aile

4. reddedici aile

5. demokratık aile



Anne-baba Tutumlarının Doğurabileceği Kimlik Statüleri

r6; Basarılı kımlık statusu

r6; Erken baglanmıs kımlık statusu (anne babanın veıa başka ıetişkinlerin verdiği kararlar kabul edilir)

r6; Moratorıum kımlık statüsü (kararsız bosvermiş böıle gelmıs böıle gıder kişilik)

r6; Kargaşalı kımlık statusu



alıntı

KAYNAK : http://www.matematikcafe.net/gelisim-psikolojisi-onemli-basliklar-t-6715.html